CRP NEDİR?
CRP, karaciğerinizin yaptığı bir proteindir. Normalde, kanınızda düşük seviyelerde c-reaktif protein (CRP) bulunur. Vücudunuzda iltihaplanma varsa, karaciğeriniz kan dolaşımınıza daha fazla CRP salgılar. Yüksek CRP seviyeleri, iltihaba neden olan ciddi bir sağlık durumunuz olduğu anlamına gelebilir.
Enflamasyon, vücudunuzun dokularınızı koruma ve yaralanma, enfeksiyon veya diğer hastalıklardan iyileşmelerine yardımcı olma yoludur. Enflamasyon akut (ani) ve geçici olabilir. Bu tür iltihaplanma genellikle yararlıdır. Örneğin derinizi keserseniz birkaç gün kızarabilir, şişebilir ve ağrıyabilir. Bunlar iltihap belirtileridir. Enflamasyon vücudunuzun içinde de olabilir.
Enflamasyon çok uzun sürerse sağlıklı dokulara zarar verebilir. Buna kronik (uzun süreli) iltihaplanma denir. Kronik enfeksiyonlar, bazı otoimmün bozukluklar ve diğer hastalıklar, zararlı kronik enflamasyona neden olabilir. Kronik inflamasyon, örneğin sigara içmek veya çevredeki kimyasallar nedeniyle dokularınız tekrar tekrar yaralanırsa veya tahriş olursa da meydana gelebilir.
Bir CRP testi, vücudunuzda iltihaplanma olup olmadığını ve ne kadar olduğunu gösterebilir. Ancak test, iltihaplanmaya neyin neden olduğunu veya vücudunuzun hangi bölümünün iltihaplandığını gösteremez.
Ne için kullanılır?
Aşağıdakiler dahil olmak üzere akut veya kronik durumlarda inflamasyonu bulmaya veya izlemeye yardımcı olmak için bir CRP testi kullanılabilir:
Bakteri veya virüslerden kaynaklanan enfeksiyonlar
İltihaplı bağırsak hastalığı, Crohn hastalığı ve ülseratif koliti içeren bağırsak bozuklukları
Lupus, romatoid artrit ve vaskülit gibi otoimmün bozukluklar
Astım gibi akciğer hastalıkları
Doktorunuz, kronik iltihaplanma tedavilerinin işe yarayıp yaramadığını görmek veya sepsisiniz varsa tedavi kararları vermek için bir CRP testi kullanabilir. Sepsis, vücudunuzun kanınıza yayılan bir enfeksiyona verdiği aşırı tepkidir. Hayatı tehdit eden bir tıbbi acil durumdur
Neden bir CRP testine ihtiyacım var?
Aşağıdakiler gibi bir bakteriyel enfeksiyon belirtileriniz varsa bu teste ihtiyacınız olabilir:
Ateş veya titreme
Hızlı kalp atış hızı
Hızlı nefes alma
Mide bulantısı ve kusma
Bitkinlik
Kas ağrıları
Baş ağrısı şikayeti
İştahsızlık
Huzursuzluk
Uyku problemleri
Kızarıklık
Şişlik ve ağrı
Doktorunuz iltihaba neden olan kronik bir durumunuz olabileceğini düşünüyorsa, bir CRP testine de ihtiyacınız olabilir. Semptomlar duruma bağlı olacaktır.
Halihazırda iltihaplanmaya neden olan bir enfeksiyon veya kronik bir hastalık teşhisi konduysa, durumunuzu ve tedavinizi izlemek için bu teste ihtiyacınız olabilir. CRP seviyeleri, vücudunuzda ne kadar iltihaplanma olduğuna bağlı olarak yükselir ve düşer. CRP seviyeleriniz düşerse, iltihaplanma tedavinizin işe yaradığının veya kendi başınıza iyileştiğinizin bir işaretidir.
CRP testi sırasında ne olur?
Hemşireniz, küçük bir iğne kullanarak kolunuzdaki bir damardan kan örneği alacaktır. İğne yerleştirildikten sonra, bir test tüpüne veya şişesine az miktarda kan toplanacaktır. İğne girip çıkarken biraz batma hissedebilirsiniz. Bu işlem genellikle beş dakikadan az sürer.
Teste hazırlanmak için herhangi bir şey yapmam gerekecek mi?
Bazı ilaçlar sonuçlarınızı etkileyebilir. Bu nedenle, doktorunuza ibuprofen, aspirin ve diğer non-steroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAIDS) dahil olmak üzere aldığınız herhangi bir takviye veya ilaç hakkında bilgi verin. Önce doktorunuzla konuşmadan herhangi bir reçeteli ilaç almayı bırakmayın.
Testin herhangi bir riski var mı?
Kan testi yaptırmanın riski çok azdır. İğnenin girildiği yerde hafif bir ağrı veya morarma olabilir, ancak semptomların çoğu hızla geçer.
Sonuçlar ne anlama geliyor?
CRP test sonuçlarınız size vücudunuzda ne kadar inflamasyon olduğunu söyler. Ancak test sonuçlarınız bu inflamasyona neyin sebep olduğunu size söyleyemez. Teşhis koymak için, doktorunuz CRP sonuçlarınızın yanı sıra diğer testlerin sonuçları, semptomlarınız ve tıbbi geçmişinize bakacaktır.
Genel olarak, sağlıklı insanların kanlarında çok düşük miktarda CRP bulunur. Normalin üzerindeki herhangi bir artış, vücudunuzda inflamasyon olduğu anlamına gelir. Bu durum bir enfeksiyona da bağlı olabilir ancak yukarıda sayılan durumlar da olabilir. Laboratuvarlar CRP düzeylerini farklı şekillerde ölçer ve "normal" CRP aralıklarını farklı tanımlar, bu nedenle sonuçlarınızın ne anlama geldiğini sağlayıcınıza sormanız en iyisidir.
CRP testi hakkında bilmem gereken başka bir şey var mı?
Bir CRP testi bazen yüksek hassasiyetli (hs) bir CRP testi ile karıştırılır. Her ikisi de CRP'yi ölçer, ancak farklı koşullar için kullanılırlar. Bir hs-CRP testi, CRP seviyelerinizdeki çok küçük artışları ölçer. Kalp hastalığı riskinizi tahmin etmek için kullanılır.
CRP’nin Normal Değeri Nedir?
Yenidoğan bebeklerde CRP değeri düşüktür ama birkaç günlük süre zarfında değerler yetişkinlerinkiyle eşdeğer hale gelir. Sağlıklı kişilerde serum CRP seviyesi 0.5mg/L’den az olmalıdır.
Kandaki CRP Nasıl Düşürülür?
C-reaktif protein, sağlıklı insanlarda düşük seviyelerde seyreder ve bu da kalp rahatsızlıkları ve inme riskinin düşük olduğu manasına gelir.
Kandaki yüksek C-reaktif protein seviyesini düşürmek için:
Kilo vermek.
Sigaraya maruz kalmamak.
Sağlıklı beslenmek
Egzersiz yapmak
Alkol tüketimini sınırlandırmak ve hatta sonlandırmak.
Probiyotik ürün kullanımına başlamak.
İşlenmiş gıdalardan uzak durmak fayda sağlayabilir.