Emzirme ve İş Hayatına Dönme
Birçok anne işe tekrar başlayacakken stres yaşar. Bu stresin önemli bir kısmı da bebeğin emzirilmesi , sütün sağılması ile ilgilidir. Bu sayfada çalışan ve emziren anneleri haklarından bahsedeceğiz.
Emzirme ve iş hayatına geri dönme, birçok anne için önemli bir dengeleme gerektiren bir süreçtir. İş hayatına geri dönerken aynı zamanda bebeğinizi emzirmek istiyorsanız, aşağıdaki önerilere dikkat etmek faydalı olabilir:
Emzirme planı yapın: İşe geri dönmeye yakın bir süre önce, emzirme planınızı oluşturun. Bebeğinizin ihtiyaçlarına ve iş programınıza göre uygun bir plan yapın. Örneğin, bebeğinizi işe gitmeden önce veya eve döndüğünüzde emzirebilirsiniz. Ayrıca, iş yerinde emzirme molası alabileceğinizden emin olun.
İş yerinde uygun düzenlemeler yapın: İşvereninizle iletişim kurun ve iş yerindeki emzirme ihtiyaçlarınızı konuşun. Emzirme odası veya özel bir alan sağlanabilir. Pompa makinesi ve buzdolabı gibi olanaklar düşünülmelidir. İşvereninizle işbirliği yaparak uygun düzenlemeleri sağlamak önemlidir.
Pompa kullanımını öğrenin: Pompa kullanmayı öğrenmek, iş yerinde süt sağımınızı kolaylaştıracaktır. Pompa kullanımı hakkında bilgi almak için bir uzmana danışabilir veya emzirme danışmanından yardım isteyebilirsiniz. Pompayı düzenli olarak temizleyip sterilize etmeyi unutmayın.
Süt sağma programı oluşturun: İşe geri döndüğünüzde düzenli olarak süt sağmanız gerekecektir. Bebeğinizin normal emzirme programına uygun olarak süt sağma saatleri belirleyin. İlk başlarda süt üretimi için zaman ayırmanız gerekebilir, ancak vücudunuz zamanla bu programa uyum sağlayacaktır.
Sütü doğru şekilde saklayın: Sütü hijyenik bir şekilde saklamak önemlidir. Sterilize edilmiş kaplarda, buzdolabında veya derin dondurucuda saklanabilir. Süt sağımı sırasında etiketleme ve tarihleme yaparak sütlerinizi takip edin. İşe götürdüğünüz sütleri soğuk bir izotermik çanta veya buzdolabı poşetiyle taşıyın.
Destek alın: İşe geri döndüğünüzde aile, eş veya arkadaşlarınızdan destek isteyin. Bebeğinizi emzirme konusunda size yardımcı olabilecek bir destek ağı oluşturun. Ayrıca, emzirme konusunda uzman bir danışmandan veya gruplardan destek alabilirsiniz.
Unutmayın, emzirme ve iş hayatını dengelemek bazen zor olabilir, ancak pek çok kadın bunu başarmıştır. Kendinize zaman tanıyın, esnek olun ve gerektiğinde destek arayın. Bebeğinizi emzirmeye devam etmek için kararlılığınızı sürdürmek önemlidir, çünkü emzirme bebeğinizin sağlığı için önemli bir beslenme ve bağ kurma yöntemidir.
Çalışan ve Emziren Bir Anne Olarak Haklarınız Nelerdir ?
Bu konuda detaylı bilgi almak için ilgili resmi gazete yazısını okuyabilirsiniz.
Annelik haklarının en başında doğum yaptıktan sonra alınan ücretsiz izin hakkı gelir.
Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Hakkı Nedir?
Doğum izni sonrasında isteğe bağlı olarak kullanılabilir. Ücrete tabi olmaması nedeniyle bu izni kullanan kişi işvereninden ücret almaz.Ücretsiz izin, çalışan her annenin yasal hakkı olduğu için anneler bu talepleri nedeniyle işten çıkarılamaz.
Devlet memurlarına 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu gereğince doğum sonrası ücretsiz izin hakkı tanımlanırken ,özel sektör çalışanları için doğum sonrası ücretsiz izin yönetmeliği 2003 yılında yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanununda yer almaktadır
Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Hakkı Kimleri Kapsar ?
Çalışan ve doğum yapmış kadınları kapsamaktadır. Talep edildiği taktirde talep eden annelere verilir. Ayrıca 3 yaşından küçük bebeği evlat edinmiş annelere veya babalara da ücretsiz izin hakkı tanınır. Ancak bu süre zarfında başka bir ücretsiz izin hakkının kullanılmıyor olması gerekir.
Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Kaç Gündür?
Yıllık izin hakkının dışında tutulan doğum sonrası ücretsiz iznin süresi, en fazla 6 aydır ve bu özel sektörde çalışan tarafından belirlenir ve işverenin onay vermesini gerektirmez. Ancak bu izin 6 aydan daha uzun süre kullanılmak istenirse işverenin onayı gerekir.
Doğum sonrası ücretsiz izin süresi kamu personelleri için 24 aydır. 24 aylık ücretsiz izin kadın memura verildiği gibi erkek memura da verilebilir. Doğum sonrası izin hesaplamaları yapılacaksa sürenin başlangıcı olarak doğum raporunun bitimi alınır.
Örneğin 4 Mayıs 2023 tarihinde doğum yapacak bir kadının 8 haftalık doğum izni 29 Haziran 2022 tarihinde biter ve bu tarihten sonra ücretsiz izin süresi başlar. Bu kişi özel sektör çalışanıysa 30 Haziran'da başlayacak ücretsiz doğum izni 6 ay sonra yani 30 Aralıkta biter. Eğer memursa izin süresi 29 Haziran 2024 'te biter.
Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Parça Parça Kullanılabilir mi?
Doğum sonrası ücretsiz izin süresi bölünebilir. İzin kullanım süresi özel sektörde 6 ay, kamuda 24 ay ile sınırlıdır. Örneğin; doğum sonrası ücretsiz izne ayrılmış bir memur 4 ay çalıştıktan sonra 12 ay çalışmayabilir, 6 ay tekrar çalıştıktan sonra 5 ay tekrar izin kullanabilir. Burada toplam 17 ay izin yapmıştır ancak doğumdan itibaren 24 ayını tamamladığı için ücretsiz izin hakkını kullanmış sayılır.
Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Hakkı Nasıl Kullanılır?
Doğum sonrasında ücretsiz izin hakkı kullanmak için işverene izni kullanmaya başlamadan 1 ay önce dilekçe ile başvuruda bulunmak gerekir.
Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Dilekçesi Örneği Nasıl Yazılır?
Dilekçenin sağ üst köşesine dilekçe teslim tarihi atılır. Eğer dilekçe devlet memuru tarafından yazılıyorsa ve devlet dairesine gönderilecekse 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 108'inci maddesi gereğince izin talebinde bulunulur.
Dilekçede mutlaka isim, soy ismi, adres ve imza bulunmalıdır. Ayrıca dilekçenin sol alt kısmına isim ve adres, sağ alt kısmına imza atılmalıdır. Doğum raporu dilekçesine doğum raporu örneği de eklenmelidir. Bu rapor dilekçeden ayrı bir şekilde verilebilir ancak dilekçede adresin altında "Ek: Doğum raporu örneği" ifadesinin yer alması gerekir.
ÖZEL SEKTÖRDE ÇALIŞANLAR İÇİN ANALIK İZNİ SONRASI ÜCRETSİZ İZİN DİLEKÇESİ
.......Unvanlı işyerinizde ...../...../......... tarihinden itibaren çalışmaktayım.
..../...../....... tarihinde doğum yaptım. …../…../….. - ...../..../......... tarihleri arasında doğum izni kullandım. 4857 sayılı iş kanununun 74. Maddesi gereğince ..../..../......... tarihinden geçerli olmak üzere (6) aylık ücretsiz izin hakkımı kullanmak istiyorum.
Gereğini arz ederim.
Analık izni
Çalışan her kadının temel hakkı olan doğum iznidir. Doğum izni ya da analık izni; doğum öncesinde 8, doğum sonrasında 8 olmak üzere 16 haftadır. Doğum öncesindeki 8 haftalık iznin tamamı kullanılmazsa kullanılmayan süre doğum sonrası izne eklenebilir. Ancak doğuma 3 hafta kaldığında annenin izne ayrılması zorunludur. Analık izninin kullanılabilmesi için hamileliğin raporlar ve belgeler ile işverene bildirilmesi ve dilekçe verilmesi gerekir. Çalışan kadın, doğum için kullandığı izin boyunca işverenden ücret almaya devam eder. Ancak analık izninin ücretli olarak kullanılabilmesi için çalışanın son 1 yıl içinde en az 90 gün yatmış sigorta pirimi bulunmalıdır.
Çalışma süresi izni
Gebeler ve yeni doğum yapmış çalışanlar günlük 7,5 saatten fazla çalıştırılamazlar. Ayrıca emziren anneler 1 yıla kadar gece vardiyasında çalıştırılamazlar.
Kısmi zamanlı çalışma izni
Kısmi zamanlı çalışma veya part time çalışma olarak adlandırılan bu izin, doğum yapmış kişiye haftanın yarısı için verilen ücretsiz izindir. İlk doğum için 60 gün, ikinci doğum için 120 gün, üçüncü ve sonraki doğumlar içinse 180 gün boyunca annenin ücretsiz yarı zamanlı çalışma hakkı vardır. Bu süreler gerekli olan durumlarda doktor raporu ile uzatılabilir. Kısmi zamanlı çalışma iznini kullanan kadın; çalıştığı sürenin ücretini işvereninden, çalışmadığı sürenin ücretini ise İŞKUR'dan alabilir. İŞKUR'dan yarı zamanlı çalışma ödeneği alabilmek için doğum raporunun bitmesinin ardından 1 ay içinde İŞKUR'a başvurmak gerekir.
Ağır iş izni
Çalışan kadınların iş yerinde hafif işler yapması sağlanır. Eğer iş yerinde hafif işler yoksa kadın çalışan ücretsiz izin talebiyle izne ayrılır.
Uzun süreli kısmi çalışma hakkı
Bu çalışma izni yarı ücretli olup her iki ebeveynin de çalışıyor olma şartını gerektirir. Bu çalışma hakkı anne veya baba tarafından kullanılabilir. Doğum sonrası kullanılan kısmi çalışma hakkı çocuğun ilkokul çağına geldiği ayın sonuna kadar geçerlidir ve her çocuk için 1 kez kullanılabilir.
Emzirme izni
Yeni doğum yapmış kadın çalışanlar, işe döndükten sonra emzirme izninden faydalanabilir. Emzirme izni günlük en az 1,5 saattir. Çalışan kadın süt iznini günün istediği zaman diliminde kullanabilir ancak bu zaman dilimini öncesinde işverenine bildirmekle yükümlüdür. Ayrıca çalışan emzirme iznini günün istediği saatlerine bölebilir ancak izinleri toplu kullanamaz. Emzirme izinleri, çalışma saatlerinin dışında kabul edilemez. Ayrıca bu izin ücretli olduğu için işverenler ücret kesintisi yapamaz.
Bu yazı 05.05.23 tarihinde ilgili sgk metnine göre hazırlanmıştır.